29 maart 2024

Sociale filatelie

Dit is een relatief modern verzamelgebied. Hierbij worden poststukken verzamelt waarbij het in eerste instantie niet gaat om de postale belangrijkheid noch zeldzaamheid, maar om de inhoud en/of de naam van de geadresseerde en/of de afzender. De filatelistische waarde is hierbij vaak van geen belang of hoogstens van ondergeschikt belang. Maar niet altijd! Hier is afgebeeld een een briefomslag (met inhoud) van groothertogin Elisaveta Marikievna (Великая княгиня Елизавета Маврикиевна, 1865-1927), getrouwd met groothertog Konstantin Konstantinovich, kleinzoon van tsaar Nikolaas I. Lid van het Russische huis Romanov dus.

Voorzijde envelopElisaveta, geboren als Duitse prinses Elisabeth von Sachsen-Altenburg schrijft aan haar vader, prins Moritz van Sachsen Altenburg. Wat natuurlijk direct opvalt – en voor de gemiddelde Nederlander volstrekt onleesbaar zal zijn – is het handschrift: het Sütterlin.

De brief werd gefrankeerd met 10k en verzonden in 1902 vanuit Pavlovsk, nabij Sint-Petersburg. Tot zover niets bijzonders, hoewel het natuurlijk aardig is een brief in handen te hebben van het Russische hof. Bekijken we de achterkant, dan wordt het ineens wel filatelistisch interessant.

Brief geschreven in Sütterlin.

De zilveren, geprägte kroon valt op en twee stempels van Sint-Petersburg. Het linker, zeer duidelijke stempel, is een alledaags stempel, maar rechts daarvan een zeldzaamheid: een stempel van de keizerlijke postdirecteur. Dit stempel komt uitsluitend voor op poststukken van of naar de tsaristische familie. Een zeldzaam stempel, dat rustig als een soort censuurstempel betitelt kan worden.

De brief zelf – een gedeelte is afgebeeld hier – is ook interessant. Niet alleen dat de zilveren geprägte kroon hier ook op terugkomt, maar daaronder op dezelfde manier gedrukt de handtekening van Elisaveta.

Achterzijde envelop.

Onderaan de brief – het is immers haar vader – volstaat ze met uitsluiten haar initiaal E. Wie het Sütterlin ontcijfert, krijgt een zeer alledaagse, maar interessante tekst voorgeschoteld, met onder andere een live verslag van de proeven met de honden van Pavlov. En dat ten paleize in Pavlovsk, waar de familie woonde…