19 maart 2024

De Museumkaart

Wie kent hem niet: de Museumkaart. Voor een schappelijke prijs een heel jaar lang gratis en onbeperkt (bijzondere tentoonstellingen daargelaten) naar de meeste musea in het hele land. Reeds in 1968 werd er over zo’n kaart gesproken, samen met België. Het duurde echter tot eind 1980 alvorens het idee tot uitvoering kwam.

De eerste Museumjaarkaart werd ‘gratis’ verkrijgbaar gesteld, want werd met het Groot Museumboek. Gratis, dat wel, maar om de kaart te valideren diende een zegel gekocht te worden die op de kaart geplakt moest worden. Alleen met zegel was de kaart geldig. Het was een initiatief van de Nederlandse Museumvereniging en het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk.

Goed begin
Het eerste jaar deden er 167 musea mee. De zegel die geplakt diende te worden was verkrijgbaar bij de postkantoren en een aantal musea. Er waren drie verschillende zegels, ieder met hun eigen tarief: voor jongeren tot 26 jaar, volwassen vanaf 26 jaar en gepensioneerden vanaf 65 jaar. Het was een succes: In het tweede jaar, 1982, deden er al 200 musea mee en dat groeide tot 350 musea in 1988.

In 1981 werd de kaart gelanceerd als Nederlandse Museum Vereniging Kaart. Dat lag waarschijnlijk niet lekker in de mond en vanaf 1982 gaat de kaart als Museum Jaarkaart door het leven. De kaarten uit 1981 en 1982 zijn bekend met een stempel van postkantoor of museum.

Ook tegenwoordig bestaan er drie categorieën, maar een geheel andere indeling. Tot 12 jaar, 13-18 jaar en 19 jaar en ouder. Vreemd genoeg kosten de eerste twee kaarten echter hetzelfde.

De huidige kaart (toegang tot 400 musea) is voor ons als verzamelaar niet interessant, want het is gewoon een plastic kaart en zonder zegel. De zegels (drie per jaar) zijn van 1981 tot en met 1988 in gebruik geweest.

Afgebeeld zijn diverse kaarten:

1982: Een ijverige loketambtenaar heeft er – onterecht – een poststempel opgezet. Zegel voor 26+
1985: Een jongerenzegel, tot 26 jaar
1987: Klein, breed formaat. Zegel 26+
1988: Klein, smal formaat. Zegel 65+
Versie van de Museumkaart voor 1981. De kaart kostte toen 15 gulden.
Deel van een kaart uit 1981, in dit geval voor de 65+’ers. Deze groep kreeg 50% korting, vandaar de afwijkende zegel voor fl 7,50.
2020: de huidige, plastic kaart