Winterstamps symposium 2024: samenvattend verslag
Vrijdagavond 23 februari 19.30-22.00 uur:
‘leeft de filatelie voort na het verdwijnen van de postzegel’
Inleidingen met mogelijkheid tot discussie:
- Visie vanuit PostNL: Mirjam Verhaagen, senior marketeer PostNL verzamelmarkt.
- Visie vanuit verzamelaars: Peter Teurlings, voorzitter KNBF.
- Visie vanuit handelaren: Luc Vansteenkiste, Belgische handelaar.
Inleiding
We zien steeds vaker dat postorganisaties niet alleen minder post bezorgen, maar ook dat het gebruik van postzegels op post minder wordt. O.a. door het downloaden van codes die goedkoper zijn dan een postzegel kopen aan het loket.
IJsland is per 2020 gestopt met de uitgifte van postzegels alhoewel men in 2023 toch nog een velletje postzegels heeft uitgegeven ter gelegenheid van het 150 jarig bestaan van de post.
Dat het thema leeft, er waren ruim 50 deelnemers voor dit symposium die de gelegenheid aangegrepen om hierover, na korte inleidingen, in discussie te gaan.
Mirjam Verhaagen (PostNL) is vooral in gesprek gegaan en heeft dan ook geen presentatie gegeven. De postzegel blijft volgens haar in Nederland voorlopig bestaan. Zij verwacht dat zij tot haar pensioen, over tien jaar, nog marketeer verzamelmarkt is. Ze wil graag in gesprek over waar de filatelie en PostNL elkaar meer kunnen ondersteunen dan nu. Nu zit PostNL samen in de GSE met de bond (KNBF) en de handel (NVPH) en steunen we financieel activiteiten zoals beurzen en tentoonstellingen, o.a. de Postex en de Hertogpost. Het blad Collect wordt uitgegeven in 34.000 exemplaren. Wat zijn de wensen in de toekomst vanuit de filatelie?
Zijn de kunstenaars die postzegels ontwerpen nog belangrijk voor PostNL, krijgen jonge ontwerpers kansen en kunnen die beter gepresenteerd worden? Mirjam bevestigt dit en refereert aan de bekendheid van o.a. “Dutch design”, sommige kunstenaars krijgen vaker een opdracht. Een ontwerper deelt zelf soms een uitleg over een postzegelontwerp op Instagram en er is een webinar geweest met de ontwerper Sandra Smulders.
Zou PostNL zou ook een gesprek met ontwerpers op tentoonstellingen kunnen faciliteren? PostNL krijgt helaas weinig budget voor stands op tentoonstellingen.
In 2025 bestaat de postzegel in Nederland 175 jaar. Wat zijn de activiteiten die voor dan gepland staan? In ieder geval niets groots, want – alweer – de financiën zijn beperkt.
Kunnen er modernere items op postzegels en in vlagstempels afgebeeld worden? Kunnen die aantrekkelijker zijn dan het herhalen van een 75 jarig bestaan dat ook al bij 50 jaar herdacht is? Mirjam wijst erop dat de zegels “Beleef de natuur” het populairst zijn en ook veel op post geplakt worden.
Peter Teurlings, (voorzitter van de KNBF ) geeft een korte presentatie. Hij vraagt zich af hoeveel van de 7,4 miljoen postzegels op brieven geplakt worden en hoeveel er in verzamelingen terecht komen? De verzamelaar is voor PostNL een melkkoe. Er zijn 26 landen die nu Cryptozegels uitgeven, die digitaal verzameld worden. Wordt er veel digitaal verzameld? Er wordt in ieder geval wel digitaal tentoongesteld. Hij ziet de toekomst voor de filatelie in anders verzamelen. Meer richting de sociale- en thematische filatelie. Wat staat er op een postzegel en poststuk en waarom? Meer aansluiten bij de geschiedenis, archeologie en bij de leefomgeving van mensen.
Beurzen zijn aantrekkelijk als deze een combi zijn van handel en gezelligheid.
Liggen er geen kansen door verbinding te zoeken via cross-over filatelie? In Londen is een tentoonstelling geweest over de Boerenoorlog met postzegels en poststukken, in combinatie met heel veel voorwerpen uit die oorlog. Dat trok meer niet filatelisten dan filatelisten. Daar liggen mogelijkheden. Zo ook bij de filatelie over de eigen regio of stad, waar samenwerking met de lokale heemkundekringen voor de hand ligt.
Luc Vansteenkiste (Belgische handelaar) meldt dat hij niet denkt dat de postzegel verdwijnt. In België worden nieuwe uitgiften door de posterijen ook altijd verkocht op postzegelbeurzen. De handelaren richten hun inkoop op de vraag van de verzamelaar en zolang we dat blijven doen gaat het goed. Mensen zijn verzamelaars en zullen dat blijven doen. Hij ziet ook welke thema’s goed lopen en sluit dan daarbij aan. En hij neemt naar beurzen altijd weer andere dingen mee dan de keer ervoor.
Na de drie inleidingen volgt discussie
Mirjam meldt dat de verkoop van PostNL op beurzen steeds lastiger wordt. In alle landen wordt er noodgedwongen bezuinigd op verkoopstands van postorganisaties op – ook internationale – beurzen. Het wordt te kostbaar om op de afdeling hiervoor veel personeel te hebben.
Het gratis blad Collect van PostNL heeft 34.000 heeft abonnees, Filatelie heeft er 8.000. Wat doen wij in de filatelie verkeerd dat dat verschil zo groot is? Kunnen we dat onderzoeken, er conclusies uit trekken en er actie op ondernemen? Geopperd wordt om partner-deals over en weer te sluiten om elkaar te versterken.
PostNL kan meer luisteren naar de filatelist, die is tenslotte de klant van PostNL, zo wordt gesteld. Dat is maar deels zo. Zolang het abonneeverschil 34.000 min 8000 is, lijkt het erop dat Filatelie maar een kwart van de abonnees van Collect heeft. Kennelijk zijn er veel meer dan 8000 mensen geïnteresseerd in filatelie of zijn zelfs klant bij PostNL. Voor velen is de filatelie kennelijk een individuele hobby waarvoor aansluiting bij een vereniging geen prioriteit heeft. Laten we gezamenlijk onderzoeken waarom dat zo is, wat kenmerken zijn van deze groepen en hoe deze door de georganiseerde filatelie te bedienen zijn.
De Bondsbibliotheek kan ook een grotere rol spelen. De digitale catalogus van de boekencollectie wordt steeds verder geperfectioneerd. De Bondsbibliotheek kan zich meten met de grootste filatelistische bibliothekens van de wereld. Het aantal bezoekers is momenteel stijgende.
Er wordt een pleidooi gehouden om de jeugd er meer bij te betrekken. In Hamburg bestaat een jeugdafdeling van 120 kinderen. In Den Haag is er ook een actieve jeugdclub. Dat vergt wel intensieve begeleiding die aansluit bij de interesses van de jeugd, niet alleen inhoudelijk (zoals Harry Potter op postzegels) maar ook persoonlijke begeleiding en een gezellige clubsfeer. Qua tijdstip is het weekend geen goed moment om bij elkaar te komen, omdat er dan teveel concurrentie van andere activiteiten is.
Slot
Het symposium is bedoeld voor het houden van een levendige discussie zonder het eens te hoeven worden over conclusies. En dat is gebeurd. Het is aan de deelnemende partijen om de ideeën op te pakken. Na het symposium ging de discussie aan de bar nog intensief verder.
